Agresja bez krzyków

Agresywne zachowania zwykle kojarzą się z krzykiem, jawnym działaniem na szkodę drugiej osoby, a nawet z przemocą fizyczną.  W psychologii wyróżnia się formy agresji, które nie mają nic wspólnego z  obiegowym rozumieniem agresji.  Agresja pasywna, choć nie ma w sobie wybuchu emocji, to i tak jest nieprzyjemnym doświadczeniem dla osób wobec, których agresja została zastosowana.  Osoby skłonne do agresji biernej wydają się miłe, uśmiechnięte i pozytywnie nastawione do świata. W rzeczywistości w każdej chwili mogą wbić szpileczkę komuś z kim mają konflikt.

Nie ma sprzeczności

Wiele osób powie, że bierność i agresja to wyrażenia przeciwstawne. Ludzka psychika to materiał bardziej skomplikowany niż gramatyka i zdarzają się sytuację, kiedy swoje niezadowolenie można okazać bez podnoszenia głosu.  Przejawia się w dotkliwych komenatrzach, zachowaniach niewerbalnych, w daniu sobie prawa do decydowania z innych, co jest dla danej osoby dobre, oczekiwaniu ciągłego przyznawania racji agresorowi. Osoby przejawiające pasywną agresję nawiązują specyficzną relację z otoczeniem – z jednej strony są miłe, uprzejme aż do bólu i takiej postawy oczekują względem siebie od otoczenia. Można by zapytać: co w tym złego, że miła osoba oczekuje, że ktoś będzie wobec niej uprzejmy i grzeczny? Problem w tym, że najczęściej to pozytywne podejście jest jedynie maską i osoba przejawiająca agresję pasywną wykorzystuje każdą okazję, aby w stosunku do innych wypowiedzieć złośliwy komentarz pod pretekstem troski, czy pochwały, np.; „Super, że dostałeś czwórkę z kartkówki, ale dlaczego nie piątkę”.

Przykłady pasywnej agresji

W wielu sytuacjach nie zdajemy sobie sprawy, że jesteśmy ofiarami pasywnej agresji i część z tych zachowań uważamy za przejaw lenistwa, brak czasu, brak kultury osobistej. Wśród osób przejawiającą agresję pozorną większość nie robi tego świadomie. Do agresji pasywnej należą takie zachowania jak: nieodpisywanie na smsy, spóźnianie się (notoryczne, a nie z powodu korków na drodze), nieodbieranie telefonów, wycofywanie zainteresowania tematem, celowe kłamstwa i notoryczne wprowadzenie innych w błąd, obmawianie drugiej osoby przy jej udziale (agresor zachowuje się tak, jakby osoby, którą obgaduje nie było w jego otoczeniu). Przykładem agresji pasywnej jest także obrażanie się, milczenie bez powodu, co jest bardzo uciążliwe w związku.

Czynniki sprzyjające pasywnej agresji

Za pasywno-agresywnym zachowaniem kryje się bardzo wiele czynników, np.:

depresja, zaburzenie lękowe, zespół deficytu uwagi i nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD), niska samoocena, doświadczenie przemocy w okresie dzieciństwa. Za agresją pasywną mogą stać czynniki  biologiczne lub środowiskowe.

Agresja pasywna, choć nie prowadzi do przemocy fizycznej i tak jest bardzo dotkliwa dla ofiary. Osoba wobec, której skierowana jest agresja pasywna może odczuwać dyskomfort, zmęczenie psychiczne i obniżenie samooceny. Problemem jest to, że bardzo trudno rozpoznać agresję pasywną u osoby z najbliższego otoczenia.