Ambiwalencja – sprzeczne uczucia

Czasami zdarzają się sytuacje, że odczuwa się sprzeczne odczucia wobec kogoś lub czegoś, np.: kochać i nienawidzić kogoś (negatywne uczucie może być związane z chwilową złością lub doznaną krzywdą). W psychologii taki stan nazywa się ambiwalencją, to znaczy  dwuwartościowością uczuć i rozróżnia się sytuację, kiedy jest to objaw choroby od  nerwicy. W bardziej ograniczonym zakresie ambiwalencji może doświadczyć każdy człowiek.

Ambiwalencja u osoby bez zaburzeń psychicznych

Przeżywanie dwóch przeciwstawnych emocji nie musi od razu być objawem zburzeń psychicznych. Zdarza się w trudnych okresach życia, kiedy człowiek jest narażony na długotrwałe działanie stresu i w związku z tym jest znerwicowany. Ambiwalencja jest częściej spotykana u osób osobowością neurotyczną. Dopóki są to dwie przeciwstawne emocje występujące naprzemiennie, to znaczy osobno np.: uczucie pożądania i wstrętu do osoby lub rzeczy i występuje okazjonalnie, to nie ma większego powodu do niepokoju. Nawet ambiwalencja w rozumieniu potocznym może utrudnić podejmowanie ważnej decyzji. Typowym przykładem ambiwalencji jest sytuacja, kiedy w związku czujemy miłość do partnera/partnerki, a jednocześnie mamy drugiej osoby powoli dość.

Ambiwalencja jako objaw psychozy

Jeżeli sprzeczne uczucia do danej osoby lub przedmiotu występują jednocześnie i dezorganizują życie człowieka, to można podejrzewać, że ambiwalencja ma charakter zaburzeń psychotycznych. Uczucia sprzeczne doznawane są w tym samym momencie, co prowadzi dezorganizacji jej intelektu i emocji. Jest to jedna emocja o dwóch przeciwstawnych kierunkach. Zjawisko ambiwalencji to jest charakterystyczne dla różnego rodzaju psychoz, np: schizofrenii, choroby dwubiegunowej i jest objawem rozszczepienia myślenia.  Chory może być w jednym momencie zlękniony i szczęśliwy. Niebezpieczeństwem związanym z ambiwalencją jest fakt, że może ona prowadzić do depresji i powstania wrogich relacji w związku.

Przykłady sytuacji, w których pojawia się ambiwalencja

 Typowym przykładem ambiwalencji jest moment w związku, kiedy  czujemy miłość do partnera/partnerki, a jednocześnie mamy drugiej osoby powoli dość. Ambiwalencja pojawia się u osób, które doświadczają przemocy seksualnej lub przemocy w rodzinie. Kiedy sprawca jest bliski ofierze, to stronie pokrzywdzonej trudno jest odejść z takiej relacji, ponieważ odczuwają miłość na równi z nienawiścią wobec strony zadającej im krzywdę. To właśnie uczucie intencjonalności dwuwartościowej sprawia, że ofiary zostają ze sprawcą wiele lat i nie przerywają spirali przemocy. Wierzą, że osoba stosująca przemoc  przejdzie przemianę i przestanie okazywać agresję.

Jeżeli ambiwalencja ma charakter długotrwały i odczuwane są dwa stany emocjonalne w jednym momencie w stosunku do tego samego obiektu, to znak, że warto na ten temat porozmawiać z psychologiem, poszukać przyczyny i podjąć terapię.  Profesjonalna pomoc jest konieczna dla osób, które żyją w relacji przemocowej i sprzeczne uczucia utrudniają im wyzwolenie się z toksycznego związku.

Jak radzić sobie z ambiwalencją?

Aby zacząć pracę nad swoją ambiwalencją, należy uświadomić sobie, w jakich momentach występują u nas sprzeczne uczucia. Dobrym sposobem jest wypisanie na kartce tych sytuacji, by móc z łatwością do nich powrócić.

Po drugie pamiętajmy, że nie ma ludzi doskonałych, ani tym bardziej sytuacji, w których jest tylko jedno dobre rozwiązanie. Wszyscy ludzie i okoliczności mają zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty.

Po trzecie rozpoznaj i zaakceptuj swoją ambiwalencję. Co więcej, nigdy nie zmuszaj się do podejmowania pochopnych decyzji.

W przypadku, gdy nie potrafisz poradzić sobie z tym sam, poszukaj profesjonalnej pomocy, dzięki której Twoje życie znów będziesz miał pod kontrolą.